30 november 2014

Ademhaling en bewustzijn

Ademhaling en bewustzijn

Hatha yoga wordt ook wel energetische yoga genoemd, want als je yoga beoefent in de wereld van de energie krijgen de oefeningen een groter effect. Het woord Hatha bestaat uit de twee mantra’s, ham wat staat voor de zon of zonne-energie en tham wat staat voor de maan of maanenergie. Het doel van Hatha yoga is om deze twee energiestromen in balans te brengen. Dit gebeurt onder andere door bewust te zijn van de ademhaling.

Bij yogahoudingen gaat de ademhaling eigenlijk altijd via de neusholte, zodat de adem meer verwarmd en gezuiverd binnenkomt. Vooral in de yoga is de beweging van de ribben, borstwand en het middenrif belangrijk bij de ademhaling, zodat je een vloeiende buik-, flank- en borstademhaling leert op te bouwen, welke ook terugkomt in de yogahoudingen zelf.

Volledige ademhaling

Naast de fysieke werking in je lichaam geeft de adem je ook meer bewustzijn van je lichaam. Zeker in de yogahoudingen kun je meer ruimte en ontspanning creëren in een houding door je goed bewust te zijn van je ademhaling en waar deze zich in het lichaam bevindt. Bij een volledige ademhaling maak je goed gebruik van de volledig beschikbare ruimte in een lichaam, door de adem tot onderin de buik te brengen, maar ook tot helemaal bovenin je longtoppen adem te halen. Hierdoor kost het ademen je weinig energie en levert het veel energie op waardoor jij je ook alerter kunt voelen.

De volledige ademhaling bestaat uit het goed gebruiken van de buikademhaling, de flankademhaling en de borstademhaling en deze drie dan in een vloeiende golf beweging achter elkaar te plaatsen, waarbij op een inademing de buik, dan flank en als laatste de borst omhoog komt. Op een uitademing gaat eerst de borst, dan de flank en als laatste de buik omlaag, als een soort tegengestelde golfbeweging.

Bewustzijn van de ademhaling

Door je bewust te zijn van je ademhaling, en zeker ook in de volledige ademhaling, zorg je dat je ook meer uitademt. Vaak ben je geneigd om meer in- dan uit te ademen. Hierdoor is het niet mogelijk om alle zuurstof in je lichaam te verversen, maar daarnaast zorgt een goede uitademing er ook voor dat je meer lichamelijk en emotioneel kunt ontspannen. Zeker in emotionele situaties doe je dit vaak onbewust door diep te zuchten.

Ook geeft een goede uitademing je meer ruimte en bewustzijn van je lichaam en je omgeving. Je bewust zijn van je ademhaling kan er dan ook voor gaan zorgen dat je weet hoe je zelf ademhaalt, maar ook hoe je spanning kan verlichten. Tevens kun je jezelf er ook bewust van worden waar er blokkades in je lichaam aanwezig zijn (fysiek of emotioneel). Door je daar bewust van te worden en erheen te ademen kun je deze, in de tijd, laten oplossen. Hierdoor kun je tot hele mooie inzichten komen bij jezelf.

Waarom halen we eigenlijk adem?

Omdat we zuurstof op willen nemen in ons bloed, maar ook om koolstofdioxide af te geven via de longen aan de buitenlucht. Omdat we willen spreken, zingen, fluiten, zuchten, ruiken, snuiten en hoesten, kortom leven. De adem komt van buiten het lichaam via de neus of de mondholte het lichaam binnen.

Anatomie van de adem

Door het ritme van de adem ontstaat er verversing van de lucht in de longen. Door bijvoorbeeld de volledige ademhaling ademen we dieper door en wordt er meer lucht ververst. Het ademcentrum in het verlengde merg van de hersenstam reguleert de zenuwimpulsen van de ademhaling. De Nervus vagus zorgt voor de handhaving van een normaal ademhalingsritme.

Maar ook de sensibele vezels van de ruggemergzenuwen zijn van invloed op de adembeweging. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat je adem stokt bij schrik of een koude douche. Maar er vindt ook een willekeurige beïnvloeding van de adembeweging plaats doordat de ademhalingsspieren ook onafhankelijk van het ademcentrum geprikkeld kunnen worden vanuit de hersenschors. Dit is van belang bij bijvoorbeeld zingen en spreken, maar zeker ook bij de yoga en de Pranayama, ademhalingsoefeningen.